Η Ενωση Συνεταιρισμών Θηραϊκών Προϊόντων Santo, με επικεφαλής και γενικό διευθυντή εδώ και μια εικοσαετία τον Ματθαίο Δημόπουλο, διαχειρίζεται τα πολύτιμα προϊόντα της σαντορινιάς γης. Μετά την κατοχύρωση των κρασιών και της φάβας ως ΠΟΠ (Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης) από την Ευρωπαϊκή Ενωση, σειρά πήρε τώρα και το ντοματάκι. Στόχος το νησί να καταλάβει τη θέση που του αξίζει, εκτός από τον ταξιδιωτικό και στον παγκόσμιο γαστρονομικό χάρτη.

Η παράδοση συναντά την εξέλιξη και την πρωτοπορία σε έναν από τους παλαιότερους αμπελώνες της Σαντορίνης. Oι Γιάννης & Mατθαίος Aργυρός, τρίτη και τέταρτη γενιά αντίστοιχα της οικογένειας, ανοίγουν τις πόρτες του Kτήματος Aργυρού στην Eπισκοπή Γωνιάς εξηγώντας γιατί το ασύρτικο, το αηδάνι και το Vinsanto σαρώνουν κάθε χρονιά τα βραβεία των διεθνών διαγωνισμών από άκρη σε άκρη του πλανήτη.

Στη μαγευτική Σαντορίνη, η Γαία Οινοποιητική έδωσε διαφορετική πνοή στο παραθαλάσιο ντοματάδικο, που μεταμορφώθηκε σε οινοποιείο

Στη μαγευτική Σαντορίνη, η Γαία Οινοποιητική έδωσε διαφορετική πνοή στο παραθαλάσιο ντοματάδικο, που μεταμορφώθηκε σε οινοποιείο. Το δωρικής αρχιτεκτονικής κτίριο χτίστηκε το 1932 και δούλεψε ως ντοματάδικο έως το 1976. "Ηταν ένα από τα δεκατρία ντοματάδικα του νησιού και από τα τελευταία που σταμάτησαν να λειτουργούν", εξηγεί ο οινολόγος Δρ. Γιάννης Παρασκευόπουλος.

H αμπελοκαλλιέργεια και η διάσωση ποικιλιών της Πάρου περνά μέσα από το οινοποιείο της οικογένειας Mωραΐτη, που εδώ και τρεις γενιές παράγει ποιοτικά κρασιά, σε αντίστιξη με το τεράστιο τουριστικό κύμα, που απειλεί να σαρώσει κάθε πατροπαράδοτη διαδικασία, όπως την αμπελουργία. Το παρήγορο είναι πως οι προσπάθειες της οικογένειας ευοδώνονται, ενώ ήδη δραστηριοποιείται και η επόμενη γενιά.

Η τουριστική ανάπτυξη έχει περιορίσει τον παριανό αμπελώνα σε 6.000 στρέμματα. Eίναι μικρές εκτάσεις, διάσπαρτες σε όλο το νησί, διαμορφωμένες σε πεζούλες, όταν απαιτείται, και περιφραγμένες με ξερολιθιές. H καλλιέργεια αμπελιού και η παραγωγή κρασιού στην Πάρο είναι τόσο παλιά όσο και η καταγεγραμμένη ανθρώπινη ιστορία στο όμορφο νησί του Aιγαίου. Aλλά δεν είναι μόνο η ιστορική συνέχεια που χτίζει μια παράδοση αμέτρητων αιώνων. 

Στη σάλα του ξενοδοχείου Μεγάλη Βρετανία τρία ηλιοκαμένα νησιωτόπουλα μας κάλεσαν προ μηνός σε μια συνάντηση γνωριμίας. Ασύρτικο, φάβα, ντοματάκι, τρία γνήσια τέκνα της Σαντορίνης, νοικοκυραίοι σε μια εκδήλωση εξωστρέφειας. Αφορμή η δόξει και τιμή αναγνώριση της πατρότητας της φάβας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι το δεύτερο Σαντορινιό Π.Ο.Π. (Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης) ενώ παίρνει σειρά σύντομα η ντροπαλή και νοστιμούλα κόρη, η μικρόκαρπη ντομάτα.

Για να προτείνεις κάτι, πρέπει πρώτα να το γνωρίσεις καλά. Κάπως έτσι σκέφτονται οι Οινοποιοί και οι Εστιάτορες της Σαντορίνης, που με πρωτοβουλία του γνωστού σεφ κ. Γιώργου Χατζηγιαννάκη, ξεκίνησαν μια σειρά παρουσιάσεων των τοπικών κρασιών. Πρώτες ήταν παλαιωμένες «Σαντορίνες» εννιά οινοποιείων, που προσφέρθηκαν στους οινόφιλους για να τις αξιολογήσουν και να καταγράψουν τα σχόλιά τους. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο εστιατόριο «Νυχτέρι» στο Καμάρι και στόχος των διοργανωτών, δεν ήταν μόνο η γνωριμία των τοπικών κρασιών, αλλά η συνολική ανάδειξη ενός γαστρονομικού μοντέλου, το οποίο βασίζεται στα τοπικά προϊόντα.

Πηγή: Θηραϊκά Νέα Μάρτιος 2011 Αρ Φύλλου 601 σελ12

Η πρώτη γραπτή αναφορά για το μέλι συναντάται σε μια σουμεριακή επιγραφή που χρονολογείται μακριά πίσω στο 2100-1000 π.Χ. Σε αυτή την επιγραφή αναγνωρίζει κανείς τις πρώτες επιπρόσθετες χρήσεις του μελιού ως φαρμάκου και ως θεραπευτικής αλοιφής.

Η άποψη πως το μέλι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως τρόφιμο, φάρμακο και αλοιφή επικρατεί μέχρι σήμερα. Μέχρι που οι εταιρείες τροφίμων το 1800 δημιούργησαν για πρώτη φορά τη βιομηχανική ζάχαρη, το μέλι αποτελούσε το μόνο ευρύτατα διαδεδομένο γλυκαντικό. Αλλά και η χρήση του ως φαρμάκου ήταν πολύ γνωστή σε διάφορες κουλτούρες. Πιο συγκεκριμένα, η θεραπευτική του δράση βρήκε εφαρμογή στην επούλωση των εγκαυμάτων, των τραυμάτων και των πληγών, του καταρράκτη και των ελκών. Φυσικά οι χρήσεις αυτές δεν ήταν τυχαίες. 

Οι ποικιλίες της είναι χιλιάδες, ενώ το χρώμα της δεν είναι μόνον το κόκκινο. Ο λόγος για την ντομάτα, που μαγειρεύεται με χίλιους τρόπους, ενώ σταδιακά κερδίζει όλο και μεγαλύτερο έδαφος στη γαστρονομία.

Η ιστορική πορεία της ντομάτας στην Ελλάδα είναι παρόμοια με εκείνην της πατάτας. Εκτός του ότι ανήκει στην ίδια οικογένεια (μαζί και η μελιτζάνα), η διάδοσή τους ξεκίνησε με μια μεγάλη παρεξήγηση αφού κανείς δεν τις πλησίαζε γιατί τις θεωρούσαν δηλητηριώδεις. Και αυτό επειδή ανήκουν στην οικογένεια των Στρυχνοειδών. Οταν οι προκαταλήψεις ξεπεράστηκαν, η καλλιέργειά της εντάθηκε σε όλον τον κόσμο. Οσον αφορά την καταγωγή της, κατάγεται από το Περού και ήρθε στην Ευρώπη τον 16ο αιώνα.

Όπως πολλά καλοκαίρια, έτσι και φέτος βρεθήκαμε για μία εβδομάδα, στο τέλος Αυγούστου, στη Σαντορίνη. Ομολογώ πως δεν ανήκω στους «οπαδούς» των κοσμικο-τουριστικών νησιών. Μόνο για τη Σαντορίνη κάνω μια εξαίρεση, πρώτον, γιατί είναι αδιαμφισβήτητα το ωραιότερο νησί της Μεσογείου και, δεύτερον, γιατί έχω τα μυστικά μου, που ξορκίζουν την πολυκοσμία και την άκρατη εμπορευματοποίηση της φυσικής ομορφιάς της. Μερικά από αυτά τα μυστικά θα ήθελα να μοιραστώ σήμερα μαζί σας, προσκαλώντας σας σε ένα σεπτεμβριάτικο Σαββατοκύριακο στο νησί «με τα πόσιμα γαλάζια ηφαίστεια». Βέβαια, το μεγάλο, διαχρονικό και καθοριστικό μυστικό μου δεν μπορούμε να το μοιραστούμε, γιατί πρόκειται για το σπίτι της Σοφίας και του Δημήτρη, των παλιών καλών φίλων μου, που ωριμάζουμε μαζί σαν τα καλά μπορντολέζικα κρασιά! Από τις βεράντες του, με θέα στην Καλντέρα, μόνο με τον Θεό δικαιούσαι να συνομιλείς.

Άρθρο: Άρης Μαλανδράκης, Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από κακόβουλη χρήση. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε την Javascript για να τη δείτε.
Πηγή: Περιοδικό «Gourmet», Εφημερίδα «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», Τεύχος 77, 2 Μαΐου 2010