Πανηγύρια στα Νησιά

Τ

ο ζωογόνο φως στα νησιά αναδεικνύει το ελάχιστο σε μέγιστο και «ξεπλένει» την όραση και τη ψυχή από κάθε περιττό, κρατώντας το ουσιώδες, το ιλαρό, την αγαλλίαση.Όταν σε ένα κοσμικό ή απόμερο νησί γίνεται πανηγύρι, οι πέντε αισθήσεις ανταμείβονται γενναιόδωρα. Μια πολύβουη, λαϊκή, υπαίθρια συνάθροιση στην κεντρική πλατεία, στο προαύλιο ενός ταπεινού ξωκλησιού ή ενός λαμπρού ναού: τραπέζια ή ξύλινοι πάγκοι στη σειρά, στρωμένα με τραπεζομάντιλα από χαρούμενα καρό, από απρόσωπο πλαστικό ή χαρτί, από άσημες λαδόκολλες, όπου ακουμπάνε προκλητικοί, πεντανόστιμοι μεζέδες! Όλη η μαεστρία και το μεράκι της νησιώτισσας νοικοκυράς κερασμένες σε μικρό ή μεγάλο άσπρο πιατάκι.

Ο Διόνυσος, η Παναγιά, ο προστάτης Άγιος…Όλοι παρόντες... Προπάντων ο προστάτης Άγιος, αξιοσέβαστος ενδιάμεσος, δικός μας άνθρωπος, μιας και ο ουρανός πέφτει ψηλά για να φτάσει ως εκεί η φωνή μας. Τον τιμάμε, τον κανακεύουμε, τον «δωροδοκούμε», του τάζουμε.  Γιορτάζουμε την Αγία Στιγμή. Την ιερότερη όλων, τη θρησκευτική πανήγυρη!

Το ποτό ρέει, τα στόματα γελούν, ο ήλιος γλιστράει μέσα από τα καλαμωτές και κρεβατίνες, μουσική από μεγάφωνα που γρατζουνάνε. Κάποιος σηκώνεται αργά στην πίστα και παλεύει με μια ζεμπεκιά, μετά έρχεται ένας ερωτιάρης μπάλος, οι πανηγυριστές πιάνονται χέρι με χέρι, αντικρίζονται, ξεμακραίνουν και ξανανταμώνουνε, δονούνται, τραντάζονται, αφήνουν ελεύθερη τη ψυχή να συμμαχήσει με το χρόνο που τρέχει.

Τα νησιώτικα πανηγύρια, με τη συνεστίαση, το συμπόσιο, το συχνωτισμό, τους κυκλικούς χορούς, είναι μια χρονική στιγμή όπου η καρδιά ευφραίνεται με μια χαρά μοιρασμένη που θυμίζει ότι υπάρχει ζωή μαζί με τους άλλους. Συμμετέχοντας στα πανηγύρια οι άνθρωποι αντιστέκονται στην αποξένωση. Το κοινό φαγοπότι με τις πολλές ώρες αυθόρμητης, εθελοντικής εργασίας, το γλέντι, το τραγούδι και ο χορός, η λυτρωτική αίσθηση ότι να ανήκεις κάπου, δίνουν χαρά και βαθειά ικανοποίηση. Πίσω από κάθε ανάταση, από κάθε μεράκι, ένα μουσικό όργανο περιμένει έτοιμο να πάρει τα λόγια και να τα ταξιδέψει από χείλη σε χείλη.

Στο τέλος κάθε πανηγυριού, κουβαλάς μαζί σου έναν ολόκληρο μικρόκοσμο φτιαγμένο από αναμνήσεις, από κελαριστές ντοπιολαλιές, από γεύσεις, τραγούδια, χορούς, τοπία, ανθρώπους, ιστορίες, ήθη και έθιμα.

Στα περισσότερα νησιά του Αρχιπελάγους, τη διοργάνωση των πανηγυριών αναλαμβάνουν οι τοπικές κοινότητες, οι επαγγελματικές συντεχνίες, οι γεωργικοί και κτηνοτροφικοί σύλλογοι και οι τοπικοί, δραστήριοι, ονειροπόλοι, πολιτιστικοί σύλλογοι που πασχίζουν πεισματικά να αναβιώσουν και να διατηρήσουν τα πατροπαράδοτα έθιμα του νησιού τους.