Στην Ηρακλειά, λιλιπούτειο νησάκι των Μικρών Κυκλάδων, νότια της Νάξου, το μάτι διαγράφει μαλακούς λοφίσκους που φιλοξενούν νοικοκυρεμένους οικισμούς. Δροσερά αρμιρίκια και λουλουδιασμένες πικροδάφνες στις μικροσκοπικές παραλίες, στις πλαγιές κέδροι και άφθονες σκοινιές, μερικά πηγαία νερά την άνοιξη και στα εύφορα κομμάτια γης μεγαλώνουν δημητριακά, όσπρια, φάβα. Παλιά, όταν το νησί ήταν ιδιοκτησία της Μονής Χοζοβιώτισσας της Αμοργού, οι μοναχοί έκτρεφαν αιγοπρόβατα και με το γάλα τους έπηζαν τυράκια. Ζύμωναν κρίθινα μαύρα παξιμάδια και μαγείρευαν χυλωμένες σούπες με «μάτια τράγου» (λεπάς η επιμήκης -lepas oblonga) ντόπιο οστρακοειδές. Περιδιαβάζοντας, συναντάμε πέτρινα λευκά σπιτάκια, μάντρες με γιασεμιά και φραγκοσυκιές, αυλές γεμάτες βικοκρίθαρα. Η μύτη συλλαμβάνει μυρωδιές από τις στάνες, ανακατεμένες με θυμάρι, ρίγανη και ζεστό κοκκινόχωμα. Οι χρυσοχέρες ηρακλειώτισες νοικοκυρές με μεράκι, φαντασία και πατροπαράδοτες γευστικές μνήμες, φτιάχνουν μακρόστενες σπιτικές χυλοπίτες τα πιταρίδια, ένα είδος τραχανά τα αρανιστά, μυζήθρες και κοπανιστές. Στην πανσέληνο, μαζεύουν τους θηλυκούς αχινούς με τα πυκνά και κοντά αγκάθια που ελαφροκοκκινίζουν, κόβουν το κέλυφος και με την κοραλλένια τους καρδιά, ελαιόλαδο, λεμονάκι και μαύρο πιπέρι ετοιμάζουν αχινοσαλάτα που μυρίζει ιώδιο. Το νόστιμο κρέας και οι συκωταριές από τα ντόπια, άτακτα κατσικάκια μπαίνουν σε ξυλόφουρνο παρέα με ρύζι νυχάκι, κρεμμυδάκια, μπουκετάκια μάραθο, άνηθο και δεντρολίβανο και γίνονται κατσικάκι γεμιστό. Μυζήθρα, αβγά και ζάχαρη πλάθονται με αγάπη και φτάνουν στο πιάτο κερασμένα σαν λαχταριστά μελιτίνια.